İNTERNET SÖZLÜK......B-C

Broadband : Tek bir iletişim ortamında birden fazla veri kanalı sağlayan iletişimi gösterir.

Broadcast : Yayın. Genelde birşeyi bütün yönlere aynı anda yöneltme anlamındadır. Radyo veya televizyon yayını, alıcısını doğru işaret kanalına ayarlayan herkesin alabileceği radyo dalgaları üzerinden yapılan bir iletimdir. Bazen bütün üyelere gönderilen e-mail’ler için de kullanılır. İletişimde bir ağ üzerindeki bütün noktalara veri paketi gönderimi için kullanılır.

Broadcast adress : Yayın adresi. Bütün istasyonlara bir mesaj gönderimi için ayrılmış özel adres.

Broadcast domain : Yayın alanı. İletişim alanında, topluluk içindeki bir cihazdan çıkan yayını alacak olan bütün cihazlar topluluğu için kullanılır. Yayın alanı genellikle router’larla sınırlanır, çünkü router’lar yayını geçirmezler.

Broadcast Storm : Yayın fırtınası. Pek çok yayının bütün ağ bölümlerine aynı anda gönderilmesi şeklindeki istenmeyen bir ağ durumu. Bir yayın fırtınası ağın bant genişliğinin büyük bir bölümünü işgal eder ve ağın devre dışı kalmasına neden olabilir.

Browser : Web’de yayınlanan bilgiyi aramak için kullanılan bir yazılım paketi; en çok kullanılanları Microsoft Internet Explorer ve Netscape’dir.


Buffer : Tampon. Donanım cihazları ile farklı hızlarda çalışan veya farklı öncelikleri olan programlar tarafından paylaşılan bir veri alanıdır. Tampon, her cihazın veya işlemin diğerini engellemeden çalışmasını sağlar. İletişimde, iletilen verinin tutulduğu depolama alanı için kullanılır. Tampon, ağ cihazları arasındaki işlem hızı farklılıklarını ortadan kaldırmak için kullanılır.

Bug : Hata. Bilgisayar teknolojisinde, bir programdaki kodlama hatasını gösterir.

Burst : Aralıklı bir işlem sırasında belirli bir miktarda verinin alınması ve gönderilmesidir.

Bus : Bir bilgisayar parçasından diğerlerine gönderilen işaretlerin üzerinden geçtiği, kablolardan veya diğer ortamlardan oluşan fiziksel işaret yolu.

Business intelligence : Kurumsal bilgisayar kullanıcılarının daha iyi karar vermelerine yardımcı olmak için, veriyi toplamak, depolamak, analiz etmek ve ona erişim sağlamak için kullanılan uygulama ve teknoloji kategorisi. Business intelligence uygulamaları, karar destek, sorgu ve raporlama, OLAP (online analytical processing), istatistik analizi, tahmin ve veri arama uygulamalarını içerir.

Byte : Pek çok bilgisayar sisteminde sekiz bit’in oluşturduğu bir bilgi birimi olarak kullanılır. Çoğunlukla bir karakteri gösteren bir birimdir (örneğin, “g”, “5” veya “?”).

Cable : Kablo. Koruyucu bir kılıf içinde bakır kablonun veya optik fiberin oluşturduğu veri iletim ortamı.

Cable modem : Kablo modem. PC’nizi yerel kablolu TV hattına bağlamanızı ve veriyi 1.5 Mbps hızında almanızı sağlayan cihaz.

Cache: Bir şeyin geçici bir süre saklandığı yer. Web sayfalarını, diskinizdeki browser’in cache dizininde saklayabilirsiniz. O sayfaya tekrar dönmek istediğinizde, browser sayfayı gidip sunucudan almak yerine cache’den alır ve size zaman kazandırır. Bilgisayarlar çeşitli seviyelerde cache içerirler, bunların arasında bellek cache’i (ön bellek) ve disk cache’i vardır.

CAD (Computer Aided Design) : Mimarlar, mühendisler, tasarımcılar, sanatçılar ve teknik çizimle uğraşan kişiler tarafından kullanılan bir yazılım tipi. CAD yazılımları iki veya üç boyutlu modeller yaratmak için de kullanılabilir.

Call center : Çağrı merkezi. Müşterilerden gelen çağrılarla birlikte diğer çağrıların da bilgisayar otomasyonu yardımıyla yönetildiği merkez.

Carrier : Taşıyıcı. Bilgi teknolojisi alanında, başka bir veri taşıyıcı işaret tarafından modüle edilmiş olan tek frekanslı elektromanyetik dalga veya alternatif akım. İletişim endüstrisinde ise, telefon şirketi veya iletişim servisi veren diğer şirketler için kullanılır.

Category 5 cabling : Kategori 5 kablolaması. Standart UTP kablolamanın beş derecesinden biri. Veriyi 100 Mbps hızda iletir.

Cell : Hücre. Ağ alanında ATM tipi anahtarlamada temel veri birimi olarak kullanılır.
Cell relay : Ağ teknolojisi, küçük, sabit boyutlu veri paketlerine veya hücrelere dayanır. Hücreler sabit uzunlukta olduklarından, donanımda yüksek hızlarda işlenip anahtarlanabilirler. Cell relay, aralarında ATM, IEEE 802.6 ve SMDS gibi protokollerinde bulunduğu pek çok yüksek hızlı ağ protokolunun temelidir.

CGI (Common Gateway Interface) : Bir Web sunucunun aynı bilgisayarda çalışan bir uygulamayla ve uygulamanın da (CGI programı) Web sunucu ile nasıl iletişim kuracağını belirleyen kurallar dizisi. Herhangi bir uygulama, CGI standardına göre giriş-çıkışı idare ediyorsa, bir CGI programı olabilir.

Cgi-bin : Bir Web sunucuda CGI programlarının tutulduğu dizine verilen ad.
CGMP : Cisco Group Management Protocol. IP host’ların ve router’ların IGMP’leri (Internet Group Management Protocol) tarafından bildirilen multicast trafiğini tanımak için Cisco anahtarları tarafından kullanılır. Anahtarlar bu bilgiyi, multimedya ortamındaki trafiği kısıtlayarak yerel ağ bant genişliğini korumak için kullanırlar.

Channel : Kanal. 1) İletişimde üzerinden işaretlerin aktığı ayrı bir yol. 2) Radyo ve televizyonda, bir kullanıcının seçebildiği ayrı bir program kaynağı. 3) Optik fiber iletiminde, ayrı bir ışık dalga boyu. 4) Internet’te, yenilenen bilgiyi otomatik olarak gönderen, önceden belirlenmiş bir Web sitesi. 5) Bilgisayar ve Internet pazarında, üretici ile alıcı arasındaki kuruluşlar. 6) IRC kullanımında, belirli bir chat grubu.

Channel-attached : Kanal bağlantısı. Bir bilgisayara veri kanalları (giriş/çıkış kanalları) tarafından bağlanmış cihazlar.
Chassis : Şasi. Bir otomobilin, uçağın, bilgisayarın veya çok parçalı herhangi bir cihazın üzerine kurulduğu yapı.
Checksum : İletim biriminden geçen bit’lerin sayısı. Aynı birimden alıcıda da bulunur. Böylece alıcıya aynı sayıda bit’in ulaşıp ulaşmadığı kontrol edilebilir.

Circuit : Devre. 1) Elektronikte, elektrik akımının taşındığı iki veya daha çok nokta arasındaki yol. 2) İletişimde, iki veya daha fazla nokta arasında işaretlerin taşındığı özel yol.

Circuit switching : Devre anahtarlama. Bir çağrı boyunca, çağrıyı yapanla alan arasında olması gereken özel fiziksel devredeki anahtarlama sistemi. Daha çok telefon ağlarında kullanılır.

Client : İstemci. Ağ üzerindeki bir nokta. Bir sunucu tarafından sağlanan kaynakları kullanan kullanıcı iş istasyonu.

Client/server : İstemci/sunucu. İki bilgisayar programı arasındaki ilişkiyi tanımlıyor. Programlardan biri (istemci), talebini yerine getirecek olan programdan (sunucu), bir servis talebinde bulunur. Bir ağ üzerinde istemci/sunucu modeli, farklı yerlere dağıtılmış programlar arasında uygun bir iletişim yolu sağlar.

Clock speed : Saat hızı. Bir bilgisayarda, işlemcinin çalışma temposunu ayarlayan bir osilatör tarafından saniyede üretilen darbe sayısı. Genellikle MHz (megahertz veya saniyede milyon darbe) olarak ölçülür.
Cluster : 1) Kişisel bilgisayar depolama teknolojisinde, bilgisayarın işletim sistemi tarafından yönetilen, sabit diskteki dosya depolama mantık birimidir. 2) İletişim teknolojisinde, ortak bir kontrol birimine veya sunucuya veya bir grup sunucuya bağlanmış terminal veya iş istasyonu grubudur. Böylelikle yapılan işler paylaşılabilir veya sunuculardan biri arızalandığında diğeri devreye girebilir.

Coaxial cable : Kablolu TV bağlantılarında, Ethernet veya diğer tipteki yerel alan ağlarında kullanılan kablo.

Codec : 1) (coder-decoder) İletişimde, analog işaretleri sayısal bit serilerine ve sayısal işaretleri de analoga dönüştürmek için darbe kod modülasyonunu kullanan cihaz. 2) (Compression/decompression) Büyük dosya veya programları küçültmek için sıkıştıran ve daha sonra açan özel bir program.

Coding : Kodlama. İkili işaretleri taşımak için kullanılan elektrik teknikleri.

Collision: Çarpışma. Bir Ethernet ağında, aynı anda veri iletmek isteyen iki cihazın yol açtığı sonuç. Veri paketlerinin çarpıştığını tespit eden ağ her ikisini de iptal eder. Çarpışma, Ethernet ağının doğal bir sonucudur.

COM (Component Object Model) : Program komponent nesnelerini geliştirmek ve desteklemek için Microsoft’un bir çalışması. COM+, DCOM ve ActiveX arayüzlerini ve araçlarını içerir.

COM port : İletişim yuvası. Bilgisayarlarda dışardan modem gibi cihazların takıldığı yuva.

Command : Komut. Kullanıcının bilgisayarın işletim sistemine veya bir uygulama programına, bir servisi uygulaması için verdiği özel emir.

Compiler : Derleyici. Belirli bir programlama dilinde yazılmış komutları işleyen ve onları bilgisayar işlemcisinin kullanacağı bir formata dönüştüren özel bir program.

Component : Komponent. 1) Programlama ve mühendislikte komponent, büyük bir programın veya yapının tanınabilen bir parçasıdır. Genellikle bir komponent, bir fonksiyon veya ona ilişkin fonksiyonlar grubunu sağlar. 2) Nesne yönelimli programlamada ve dağıtık nesne teknolojisinde komponent, yeniden kullanılabilen bir program parçasıdır. Aynı bilgisayardaki veya dağıtık bir ağda başka bir bilgisayarda bulunan diğer komponentlerle birlikte bir uygulamayı oluştururlar.

Compression : Sıkıştırma. Zamandan veya yerden tasarruf etmek için verinin boyutunu küçültme işlemi.

Concentrator : Konsantratör. Veri iletim işaretlerini ileriye doğru aktaran cihaz. Bazen uzak erişim hub’ları için de aynı terim kullanılır.

Connectionless : Bağlantısızlık. Sanal bir devre olmaksızın veri transferi yapılmasını tanımlar.
Connection-oriented : Bağlantı yönelimli. Sanal bir devre kurulmasını gerektiren veri transferini tanımlar.
Convergence : 1) Bilgi işlem teknolojisinde, kişisel bilgisayarın, iletişimin ve televizyonun birleştirilip herkesin kullabileceği seviyeye getirilmesi. 2) İletişim teknolojisinde, ağ topolojisinde yapılan değişikliği kabul etmek için özel bir yönlendirme protokolü çalıştıran bir grup ağ cihazının hızı ve özellikleri.

Cookie : Bir Web sitesinin sabit diskinize yerleştirdiği bilgi. Daha sonra tekrar o siteyi ziyaret ettiğinizde bu bilgi sayesinde sizi hatırlayacaktır.

Core router : Paket anahtarlamalı yıldız topolojisinde omurganın bir parçası olan router. Çevredeki ağlardan diğer ağlara giden trafiğin tümünün üzerinden geçeceği tek kanaldır.

cpi (characters per inch) : İnç başına basılan karakter sayısı. Sabit genişlikteki fontlar için kullanılır. Değişken genişlikteki fontlar ortalama bir cpi değerine sahiptir.

cps (characters per second) : Nokta vuruşlu yazıcıların saniyede bastıkları karakter sayısı.

CPU (Central Processing Unit) : Merkezi İşlem Birimi. Bilgisayar programlarının komutlarını işleyen merkezi birim olan işlemci veya mikroişlemci için eskiden kullanılan bir deyim.

CRM (Customer Relationship Management) : Müşteri İlişkileri Yönetimi. Kurumların müşteri ilişkilerini düzenli bir şekilde yürütmelerine yardımcı olan yazılım ve metodolojiler için kullanılan terim.

CRT (Cathode Ray Tube) : Görüntülerin elektron ışınlarının fosforlu yüzeyine düşmesi ile oluştuğu özel bir tüp. Pek çok bilgisayar monitöründe kullanılır.

CSU/DSU (Channel Service Unit/Digital Service Unit) : Kanal Servis Birimi/Sayısal Servis Birimi. Yerel alan ağlarında (LAN) kullanılan sayısal veri çatılarını, geniş alan ağı (WAN) çatılarına veya tersine dönüştüren modem boyutundaki bir cihaz.

CTI (Computer telephony integration) : Bilgisayar ve telefon ağlarının bir arada çalışmalarını sağlayan yazılım. Çağrıya özel verileri sağlamak için daha çok çağrı merkezlerinde kullanılır.

Cursor : İmleç. Kullanıcının metni gireceği yeri ekranda gösteren işaret.