İNTERNET SÖZLÜK.....G-H-I-J

Gateway : Geçit. Bir ağa giriş noktası.

GB (gigabyte) : 1 milyar byte civarında bir depolama alanını gösterir.

Gbps : Saniyede 1 milyar bit. Veri iletim ortamının bant genişliği ölçüsü.

Geographic information system (GIS) : Coğrafi Bilgi Sistemi. Harita bilgisi verilerinin alınıp analiz edilmesini sağlar. Hava tahmini, satış analizi ve nüfus tahmini gibi alanlarda kullanılır.

GHz : 1 milyar hertz. Alternatif akım veya elektromanyetik dalga frekans ölçüsü. Bilgisayarlarda işlemcinin saat hızını gösterir.

Gigabit : 1 milyar bit. İki iletişim noktası arasında saniyede iletilen bit sayısının ölçüsü olarak kullanılır.

Gigabit Ethernet : 1 Gbps hız sağlayan bir yerel ağ standardı. Çoğunlukla ağ omurgalarında kullanılır.
Global Positioning System : Küresel Konumlandırma Sistemi. Dünya etrafında bir yörünge izleyen 24 uydu yoluyla dünya üzerindeki çok küçük şeylerin bile yerini belirlemeyi mümkün kılan sistem. Doğruluk derecesi 10 ile 100 m arasında bir farkla değişiyor.

GPRS (General Packet Radio Service) : Paketlere dayalı bir kablosuz iletişim sistemi. Mobil telefon ve bilgisayar kullanıcılarına 56 ile 114 Kbps’lik hızlar arasında Internet’e sürekli bağlanma olanağı sağlıyor.

Graphics accelerator : Grafik hızlandırıcı. Bilgisayar ekranındaki görüntüyü sürekli yenileyen bir bilgisayar programının yüklenebildiği bilgisayar parçası, video kartına takılan bir yonga seti. Bilgisayarın grafik gösterim hızını artırarak bazı efektlerin kullanılmasını mümkün kılıyor.
Groupware : Farklı yerlerde çalışan insanların bir arada çalışmalarına yardımcı olan programlar. Bu tip yazılımların sağladığı servisler arasında ajanda paylaşımı, bir yazı üzerinde ortak çalışma, e-posta idaresi, paylaşılan veritabanına erişim ve elektronik toplantılar gibi servisler bulunuyor.

GSM (Global System for Mobile communication) : Avrupa’da yaygın olarak kullanılan sayısal bir mobil telefon sistemi. 900 veya 1800 MHz hızlarında çalışıyor.

GUI (Graphical User Interface) : Grafik Kullanıcı Arayüzü. Bugünün önde gelen işletim sistemlerinin kullanıcılara sundukları arayüz.

Hacker : Aslında akıllı programcı anlamına gelen bir terim, ancak günümüzde Internet üzerinden bilgisayar sistemlerini çökertmeye çalışan kötü niyetli programcılar için kullanılıyor.

Half-duplex : Veri iletiminin tek bir taşıyıcı üzerinden iki yönde ancak farklı zamanlarda yapıldığı durum.

Handshake/handshaking : El sıkışma, anlaşma. Telefon iletişiminde iki modem, bağlantı sırasında hangi protokolün kullanacağı konusunda bilgi alışverişinde bulunur ve anlaşırlar.

Header : Başlık. 1) Bir dokümanın ekranda görüntülendiğinde veya yazıcıdan çıkarıldığında, başında yer alan yazı ve görüntü kombinasyonundan oluşan başlık. 2) E-posta’da, e-posta’nın geldiği yeri, adresi, diğer alıcıları, mesaj önceliği seviyesini ve diğer bilgileri gösteren e-posta’nın bir parçası. 3) Bir bilgisayar dosyasında, dosyanın içeriğinden önce gelen, içeriğin uzunluğunu ve dosyanın diğer özelliklerini gösteren bölüm. 4) Bir ağ iletim biriminde, veri veya kontrol işaretlerinden önce gelir, dosya veya iletim birimi hakkında, uzunluk ve bağlı bulunan başka dosya veya iletim birimi olup olmadığı gibi bilgileri içerir.

Hertz (Hz) : Saniyedeki çevrim sayısını gösteren frekans birimidir. Evlerde kullandığımız elektrik 50 Hz’dir. Ancak iletişim daha yüksek frekanslarda yapıldığından kilohertz (KHz) veya megahertz (MHz) mertebesinde değerler kullanılır.

Heterogeneous : Heterojen, tek biçimli olmayan. Bütünü oluşturan parçaların farklılığını gösterir. Çoğunlukla, farklı üreticilerin parçalarının bir arada çalıştırılmasıyla oluşturulan ağlar için kullanılır.

Hexadecimal : 16 tabanlı sayı sistemi. Her hanede 16 rakamın kullanılabildiği (0 da dahil), sayı sistemi. Normalde kullandığımız 10 tabanlı sayı sisteminde ise her hanede 10 rakam kullanılır. Bu sistemde sayı hanelerinde kullanılan 0-9 arası sayılar rakamla daha üst sayılar ise A-F arasındaki harflerle gösterilir. Örneğin 10 tabanlı sistemde kullandığımız 10 sayısının karşılığı 16 tabanlı sistemde A’dır. Bu sayı sistemi iki tabanlı sayılarla çalışan bilgisayarlarda sayıların gösterimini kolaylaştırır. İki hexadecimal sayı hanesi ile sekiz haneli ikili tabandaki sayı veya bir byte gösterilebilir.

Hierarchical addressing : Hiyerarşik adresleme. Yerleri göstermek için mantıksal bir hiyerarşi kullanan adresleme düzeni. Örneğin IP adresler, veri paketlerinin gidecekleri yere yönlendirilmeleri için IP yönlendirme algoritmalarının kullandıkları, ağ numaralarını, alt ağ numaralarını ve host numaralarını içerirler.



Hierarchical Storage Management (HSM) : Hiyerarşik Depolama Yönetimi. Depolama sisteminin ekonomik olarak kullanıldığı arşiv sisteminin policy (politika) temelli yönetimi. Çoğunlukla dağıtık kurumsal ağlarda kullanılan HSM, tek başına bir sistem olarak da kullanılabilir. Hiyerarşi, farklı yapıda depolama ortamlarının varlığını gösterir. Örneğin, RAID sistemleri, optik sistemler veya bant sistemleri.

High Speed Serial Interface (HSSI) : Yüksek Hızlı Seri Arabirim. Kısa mesafeli iletişim arabirimi. Çoğunlukla yerel veya geniş alan ağlarında yönlendirme ve anahtarlama cihazlarının birbirine bağlanması için kullanılır.

Home network : Ev içinde iki veya daha fazla bilgisayarın yerel alan ağı biçiminde birbirine bağlanmasıdır. Evde birden fazla bilgisayar varsa, bu şekilde dosyalar, programlar, yazıcılar, diğer çevre birimleri ve Internet erişimi paylaşılabilir.

Home page : Ana sayfa. Bir Web sitesinin ana sayfası, bir ziyaretçi siteye bağlandığında göreceği ilk ekran; genellikle hem o sitedeki hem de diğer sitelerdeki diğer sayfalara bağlantılar içerir.

Hook : Çengel. Programcılıkta, bir paket programa programcının kendi kodunu girmesine izin veren bir arayüzün kullanıldığı yer. Bazen içine kod girilen böyle bir program için de kullanılır.

Hop : Veri paketinin iki ağ noktası arasında iletilmesi. Bir paketin gideceği nokta sayısı (hop sayısı) paketin başlığındaki bilgiler arasında yer alır.

Host : 1) Internet’te, diğer bilgisayarların iki yönlü erişim sağladıkları herhangi bir bilgisayardır. Ağ üzerindeki bir nokta anlamında kullanılır. 2) Ana bilgisayar (mainframe). Akıllı veya akılsız terminallere hizmet eder. 3) Kendinden daha küçük veya daha az özelliğe sahip olan cihaz veya programa hizmet veren cihaz veya program..

Host number : IP adresinin, alt ağda ağ noktasını gösteren kısmı.

Hosting : Bir veya daha fazla web sitesine hizmet vermek ve bakımını yapmak. Bilgisayarda yer ayırmanın ötesinde bir web sitesi için daha da önemlisi, Internet’e hızlı bağlantı olanağının sağlanmasıdır.

Hot swap: Bilgisayar çalışmaya devam ederken, sabit disk, CD-ROM sürücü, güç kaynağı veya bir bilgisayar parçasının değiştirilebilmesi.

HTML (HyperText Markup Language) : Web sayfası yaparken kullanılan Internet’in yazım dili.

HTTP (HyperText Transfer Protocol) : Internet üzerinde dosya (metin, grafik görüntüler, ses, video veya diğer multimedya dosyaları) alışverişi için kurallar dizisi. TCP/IP protokol setine göre HTTP bir uygulama protokoludur.

Hub : Bir grup ağ noktası için merkezi bağlantı noktası; merkezi yönetim için yararlıdır, ağ noktalarını aksaklıklardan izole etmek ve LAN alanını genişletmek için kullanılır.

Hyperlinks : Internet’te nerenin “canlı” olduğuna bakmaksızın, kullanıcıların bir dokümandan diğerine geçmesine izin verecek şekilde Web sayfalarına yerleştirilmiş bağlantı noktaları.

I/O (input/output) : Bir bilgisayarla veri alışverişinde kullanılan herhangi bir işlemi, programı veya cihazı tanımlar. Tipik I/O cihazları arasında yazıcılar, sabit diskler, klavyeler ve mouse’lar yer alırlar.

Icon : 1) Bilgisayarın grafik kullanıcı arabiriminde bir uygulamayı veya bir özelliği gösteren resim. 2) Web sayfasında bir konuyu veya başka bir web sayfasını gösteren grafik görüntü.

ICQ : Size arkadaşlarınızın Internet’e bağlı olup olmadıklarını gösteren ve onlarla sohbet (chat) etmenizi sağlayan bir program.

IGMP (Internet Group Management Protocol) : Multicast grup üyelerini komşu multicast router’a rapor etmek için IP host’lar tarafından kullanılır. Router’lar bu bilgiyi, multimedya ortamındaki trafiği sınırlayarak yerel ağ bant genişliğini korumak için kullanabilirler.

Imaging : Görüntüleme. Görüntülerin alınması, saklanması, yönetilmesi ve gösterilmesi.

Infrastructure : Altyapı. Bilgisayarları ve kullanıcıları birbirine bağlamak için kullanılan donanımlar. Telefon hatları, kablolu televizyon hatları, uydular ve antenler dahil olmak üzere tüm iletim ortamı, router’lar, tekrarlayıcılar ve iletim yollarını kontrol eden diğer cihazlar altyapıyı oluşturur. Ayrıca iletilen işaretlerin alınması, gönderilmesi ve yönetilmesi için kullanılan yazılımlar da altyapı elemanı sayılırlar.

Interface : Arabirim, arayüz.
1) Kullanıcı arayüzü, kullanıcının bir program veya bilgisayarı kullanması için çeşitli araçlar sağlayan bir programdır. Grafik kullanıcı arabirimi bu iletişimi sağlamak için resimlere dayalı bir yapı sunar.
2) Programlama arayüzü, programcının kullanması için bir program veya programlama dili tarafından sağlanan komutlar ve veriler.
3) Bir cihazın başka bir cihaza veya bir konnektöre bağlanmasını sağlayan donanım parçası.

Internet : Dünyadaki bilgisayarların birbirine bağlanmasını sağlayan, bilgisayarlar, router’lar ve kablo bağlantılarından oluşan global ağ.

Internet telephony : Ses, faks ve diğer bilgilerin elektronik ortamda iletilmesini sağlayan telefon teknolojisi. Klasik telefon ağlarının yerine Internet altyapısını kullanır.

Internetwork : Router’lar ve diğer cihazlarla birbirine bağlanmış ve tek bir ağ gibi çalışan ağlar topluluğu.

Interoperability : Farklı üreticiler tarafından üretilmiş ekipmanların, bir ağ üzerinde birbiri ile başarılı bir şekilde iletişim kurabilmesi.

Interrupt : Kesme. Bilgisayarın çalışmasını durdurmak için, bilgisayara bağlı bir cihazdan veya bilgisayardaki bir programdan gelen işaret. Durma işaretini alan bilgisayar ya çalıştırdığı programa devam eder veya başka bir program çalıştırmaya başlar.

Intranet : Kullanıcıları birbirine bağlamak için Internet’le aynı teknolojiyi kullanan dahili bir ağ, ortak bir arayüz sağlamak için daha çok browser’lar kullanılır.

IP (Internet Protocol) : Internet’e bağlanan bilgisayarlar için bir standart. Internet erişimine sahip olan bütün bilgisayarlara, noktalarla birbirinden ayrılan dört rakam grubundan oluşmuş tek bir adres verilir.
IP adress: TCP/IP protokolü kullanan bilgisayarlara verilen 32 bit adres.

IP multicast : Bir kaynaktan pek çok hedefe veya birden fazla kaynaktan pek çok hedefe yayınlanan IP trafiğinin yönlendirilme tekniği.

IPv6 : IPv4’ün yerini alacak olan yeni IP sürümü. Bu sayede IP adresleri 32 bit’ten 128 bit’e çıkıyor.

ISDN (Integrated Services Digital Network) : Varolan herkese açık anahtarlı telefon ağı üzerinde veri işaretlerini göndermek, ses ve videoyu sayısallaştırmak için kullanılan bir iletişim standardı.

ISO (International Organization for Standardization) : 1946’da kurulmuş, standartların oluşturulması için çalışan kurum. ISO, popüler bir ağ referans modeli olan OSI referans modelini geliştirdi.

ISP (Internet Service Provider ) : Internet Servis Sağlayıcısı - ISS. Internet erişimi sağlayan şirket. Gittikçe artan oranda telefon ağı operatörü ISS olarak çalışmakta.

ITU-T (International Telecommunication Union Telecommunication Standardization Sector) : İletişim teknolojileri için uluslararası standartları oluşturan kurum.

JavaBeans : Sun Microsystems’in nesne yönelimli programlama arayüzü. Ağ üzerinde veya ana işletim sistemi platformunda yayabileceğiniz, yeniden kullanılabilen uygulamalar veya komponent denen program parçaları oluşturmanızı sağlar.

JavaScript : Netscape’in programlama dili. Microsoft’un Visual Basic’ine, Sun’ın tcl’ine, Unix’deki Perl’e ve IBM’in REXX’ine benzer özelliklere sahiptir. Genellikle script dillerinin kullanımı ve kod üretimi, yapısal veya C++ gibi derlenen dillere göre daha kolaydır.

Jini : Sun’ın ortaya attığı “anında networking” mimarisi. Jini’yi kullanarak yazıcıları, depolama cihazlarını, hoparlörleri veya herhangi bir cihazı doğrudan ağa bağlayabilirsiniz.

JPEG : Bazı sıkıştırma özellikleri seçilerek yaratılan grafik formatı.

Junk e-mail (spam e-mail) : Internet üzerinde toplu olarak gönderilen istenmeyen e-postalar.